ก่อตั้งเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2482 ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล รัชกาลที่ 8 และมีศิลปินยุคต้นๆ
ดังนี้เอื้อ สุนทรสนาน มัณฑนา โมรากุล เลิศ ประสมทรัพย์ สุภาพ รัศมิทัต สุปาณี พุกสมบุญ จันทนา โอบายวาทย์ จุรี โอศิริ วินัย จุลละบุษปะ เพ็ญศรี พุ่มชูศรี ชวลี ช่วงวิทย์ พูลศรี เจริญพงษ์ วรนุช อารีย์ บุษยา รังสี ศรีสุดา รัชตะวรรณ สมศักดิ์ เทพานนท์
รวงทอง ทองลั่นธม อ้อย อัจฉรา ม.ร.ว. ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ มาริษา อมาตยกุล สุเทพ วงศ์กำแหง

การรวมกลุ่มของนักดนตรีวงสุนทราภรณ์ เกิดขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2479 โดยเอื้อ สุนทรสนาน กับเพื่อนๆ ร่วมกันตั้งวงดนตรีไทยฟิล์ม เป็นวงดนตรีประจำบริษัทไทยฟิล์ม ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล
เมื่อบริษัทไทยฟิล์มเลิกกิจการในปี พ.ศ. 2482 ประจวบกับ วิลาศ โอสถานนท์ อธิบดีกรมโฆษณาการ ดำริให้มีวงดนตรีประจำกรม เอื้อ สุนทรสนาน และเพื่อนนักดนตรีวงไทยฟิล์ม จึงเข้ามาประจำเป็น วงหัสดนตรี กรมโฆษณาการ และเปลี่ยนชื่อวงเป็น วงดนตรีกรมประชาสัมพันธ์ ในเวลาต่อมา

นักดนตรีชุดเดียวกันนี้ เมื่อรับงานของทางราชการ จะใช้ชื่อวงว่า วงดนตรีกรมโฆษณาการ แต่เมื่อใช้รับงานส่วนตัว นอกเวลาราชการ จะใช้ชื่อวงว่า วงดนตรีสุนทราภรณ์ โดยนำชื่อมาจากนามสกุล ของเอื้อ สุนทรสนาน ผสมกับชื่อของคนรักของเอื้อ คือ คุณอาภรณ์ (สุนทรสนาน)

ครูเอื้อเป็นนักดนตรี นักร้อง นักแต่งเพลง ผู้ก่อตั้งวง สุนทราภรณ์ เกิดเมื่อวันที่ 21 มกราคม 2453 ที่ อ.อัมพวา จ.สมุทรสาคร เริ่มเรียนดนตรีกับ พระเจนดุริยางค์ (ปิติ วาทะยะกร)
หัดสีไวโอลินและเป่าแซกโซโฟน ในปี 2467 เป็นนักดนตรีประจำกองเครื่องสายฝรั่งหลวง ที่กรมมหรสพ ได้ร้องเพลง ในฝัน ในภาพยนตร์เรื่อง ถ่านไฟเก่า เป็นครั้งแรก ต่อมาได้ตั้งวงดนตรีสุนทราภรณ์เมื่ออยู่กรมโฆษณาการ (กรมประชาสัมพันธ์ปัจจุบัน)
มีผลงานเพลงกว่า 1,000 เพลง ครอบคลุมทั้งเพลงเทศกาล เพลงปลุกใจ เพลงสถาบัน เพลงรัก เพลงสะท้อนสังคม เพลงรำวง เพลงลีลาส ฯลฯ ทั้งที่บันทึกเสียงแล้ว และยังไม่ได้บันทึกเสียง อีกกว่า 700 เพลง ท่านได้รับแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน ถึง 4 ครั้ง
และได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์สูงสุด ตติยจุลจอมเกล้าวิเศษ ในปี 2518 เอื้อ สุนทรสนาน ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2524