สุขสันต์วัน Halloween

31 ตุลาคม ไม่ว่าจะของปีนี้หรือปีไหน หลายคนรู้จักกันดีว่าเป็น วันปล่อยผีหรือวันฮาโลวีน สัญลักษณ์ประจำประเพณีนี้คือ หัวฟักทอง เจาะตา เจาะปาก ที่จะดูว่าน่ารักก็ได้ ดูน่ากลัวก็ไม่ใช่น้อย แต่ใครเลยจะรู้ว่าในความเป็นจริง วันฮาโลวีนนั้น เป็นวันที่มีความหมายทางศาสนามากพอกับวันคริสต์มาสเลยทีเดียว

 ความเป็นมา

คำว่า "Halloween" หมายถึงจิตวิญญาณที่ชั่วร้ายได้หลุดพ้นจากการกักขัง เทศกาล Halloween นี้จัดขึ้นในวันที่ 31 ตุลาคมของทุกปี บ้างก็ว่าเป็นเทศกาล ปล่อยผี บ้างก็ว่าเป็นวันแห่งการบูชาปีศาจ แต่จริงๆ แล้วฮัลโลวีนมาจากคำว่า All Hallows Eve. November 1 คำว่า All Hollows Day (All Saints Day) เป็นวันสำคัญทางศาสนาคริสต์นิกายแคธอลิค เพื่อยกย่องเหล่า นักบวชทั้งหลาย วัน Halloween จึงถือว่าเป็นวันที่มีความหมายทางศาสนามากพอกับวันคริสต์มาสเลยทีเดียว แต่เหตุผลที่เลือกวันที่ 31 ตุลาคม ของทุกปีเป็นวันฮัลโลวีนก็มาจากเหตุผลที่ว่าเป็นวันสิ้นสุดฤดูร้อน ก่อนเข้าสู่วันขึ้นปีใหม่ของพี่น้องชาวเซ็ลด (Celt) ชนพื้นเมืองเผ่าหนึ่งในไอร์แลนด์ ซึ่งชนเผ่านี้มีความเชื่อสืบต่อกันมาว่า วันสิ้นสุดเดือนตุลาคมนี้ เป็นวันเชื่อมต่อแห่งมิติคนตายและคนเป็น และเป็นวันที่บรรดาวิญญาณผู้ที่สิ้นลมตายจากไปในรอบปีที่ผ่านมาจะเวียนวนหา ร่างของคนเป็น เพื่อสิงสู่และฟื้นคืนชีวิตขึ้นมาอีกครั้ง หนึ่ง และมีวิธีในการป้องกันไม่ให้ร่างโดนวิญญาณร้ายเข้าสิงก็คือ ปิดไฟให้มืดสนิท ให้วิญญาณหนาวเย็นจนเข้าสิงร่างใครไม่ได้ แล้วลวงล่อเหล่าผีไร้ร่างเหล่านี้ด้วยการแต่งหน้า แต่งตา และแต่งตัวเป็นผี พร้อมส่งเสียงอึกทึกครึกโครมให้วิญญาณตกใจกลัวและหนีจากไป (เลยกลายเป็นผีโดนคนหลอกไปซะอย่างนั้น) กาลเวลาผ่านไป ความเชื่อเรื่องผีจะสิงสูร่างมนุษย์เสื่อมถอยลงตามลำดับ ฮาโลวีนกลายเป็นเพียงพิธีการ การแต่งตัวเป็นผี แม่มด สัตว์ประหลาดตามแต่จะสร้างสรรกันไป

 ประเพณี

อังกฤษ
ที่ประเทศนี้ถือ ว่าวันฮาโลวีนนี้เป็นวันดี เหมาะสำหรับจัดงานแต่งงาน การทำนายโชคชะตา หรือแม้แต่เรื่องความตายยังถือว่า วันนี้เป็นเพียงวันเดียวที่ภูติผีวิญญาณจะช่วยดลบันดาลให้สิ่งที่คนเป็นต้อง การสามารถเป็นไปตามใจปรารถนา ประมาณเที่ยงคืนของวันฮาโลวีนสาวอังกฤษจะออกมาหว่าน และไถกลบเมล็ดป่าน พร้อมตั้งจิตอธิษฐาน และท่องคาถาร้องขอให้มองเห็นภาพของว่าที่คู่ชีวิตของตนในอนาคต เมื่อสาวเจ้าเหลียวมองผ่านบ่าด้านซ้ายก้จะได้เห็นภาพนิมิตของผู้ที่จะมาเป็น สามีของตนในอนาคต อีกประเพณีหนึ่งของชาวอังกฤษ คือ การหย่อนเหรียญ 6 เพนนีลงในอ่างน้ำ พร้อมแอปเปิ้ล ผู้ใดสามารถแยกแยะของสองสิ่งนี้ออกจากกันได้โดย ใช้ปากคาบเหรียญ และใช้ส้อมจิ้มแอปเปิ้ลให้ติดได้ในครั้งเดียว ผู้นั้นจะมีโชคดีตลอดปีใหม่ที่กำลังจะมาเยือน

อเมริกา
ประเพณีของประเทศ มหาอำนาจนี้ดูจะเป็นที่รู้จักแพร่หลายกว่าประเพณีของชาวอังกฤษ นั่นก็คือ ประเพณี Trick or Treat ที่จะให้เด็กๆ แต่งหน้า แต่งตัวเป็นผีเดินไปเคาะประตูตามบ้านต่างๆ เพื่อร้องขอขนมเค้กสำหรับวิญญาณ (Soul cake) พร้อมกับส่งเสียงทักทายว่า "Trick or Treat" หากเจ้าของบ้านตอบว่า Trick จะถูกเด็กๆ แกล้ง แต่ถ้าตอบว่า Treat เจ้าของบ้านหลังนั้นก็ต้องนำขนมเค้กมาให้พวกเด็กจนกว่าเขาจะพอใจเด็กที่แต่งตัวเป็นภูติผีวิญญาณเปรียบเหมือนสื่อกลางในการสื่อสารระหว่างคน เป็นและคนตาย โดยเจ้าของบ้านที่ให้ขนมแก่เด็กๆ สามารถฝากคำอธิษฐานไปถึงคนตายได้ด้วย ดังนั้น ยิ่งเด็กๆ ขอขนมได้มากเท่าใด วิญญาณที่ยังเวียนวนอยู่ในรกก็จะยิ่งได้รับส่วนบุญ และมีโอกาสขึ้นสวรรค์มากยิ่งขึ้นด้วย

 ความเป็นไปในวันนี้

ปัจจุบัน ประเพณีวัน Halloween จะเน้นที่การแต่งกายปลอมตัวเป็นผี เพื่อการพบปะ สังสรรค์ เฮฮากันมากกว่าจะเป็นการระลึกถึงผู้ตายดั่งเช่นแต่เก่าก่อนและกิจกรรม รื่นเริงแบบนี้ก็ได้กลายเป็นที่นิยมไปทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยด้วย